Rượu Cognac là gì? Tất tần tật về dòng rượu mang chất lửa hoàng gia Pháp

Từng làm say lòng giới quý tộc Pháp, xuất hiện trên bàn tiệc hoàng gia Anh, Cognac không đơn thuần là rượu – đó là một tuyệt phẩm được chưng cất công phu, ủ qua hàng chục năm trong thùng gỗ sồi để tạo nên hương vị sâu lắng, mượt mà đến khó quên.

I. Cognac là gì? Vì sao được mệnh danh là “chất lửa hoàng gia”

1. Khái niệm rượu Cognac

Rượu Cognac được chưng cất từ rượu vang trắng nhưng Cognac không phải là rượu vang mà là một dòng rượu mạnh được tạo ra với mục đích bảo quản rượu vang trắng lâu dài hơn trong quá trình vận chuyển. Hiểu đơn giản thì Cognac chính là rượu vang trắng làm “đậm đặc lại”.

Rượu Cognac sở hữu gam vàng sẫm sang trọng

Rượu Cognac được chưng cất 2 lần và còn được biết đến với tên gọi là rượu cô nhắc, rượu có nồng độ cồn cao hơn rất nhiều (thường khoảng 40% ABV khi đóng chai), nồng độ cồn cao giúp ngăn chặn vi khuẩn, vi sinh vật phát triển, nhờ đó rượu không bị chua theo thời gian.

Tên gọi “Cognac” bắt nguồn từ tên của một vùng đất nhỏ ở phía Tây Nam nước Pháp – vùng Cognac. Đây chính là nơi duy nhất trên thế giới được phép sản xuất loại rượu brandy đặc biệt này và được bảo hộ nghiêm ngặt theo quy định của pháp luật Pháp cũng như luật quốc tế.

2. Nguồn gốc và lịch sử hình thành

Nguồn gốc rượu Cognac bắt đầu từ thế kỷ 16 ở vùng Cognac, Pháp, nhưng không có một cá nhân cụ thể nào được ghi nhận là người tạo ra loại rượu này. Thay vào đó, Cognac là kết quả của sự phát triển lâu dài từ kỹ thuật chưng cất truyền thống được người dân địa phương dần hoàn thiện qua nhiều thế hệ.

3. Vị thế trong văn hoá Pháp và thế giới

Tại Pháp, Cognac không chỉ là đồ uống, mà còn là biểu tượng văn hoá của sự tinh tế, sự sang trọng và lịch lãm. Vinh dự xuất hiện trong nhiều dịp trang trọng, từ các buổi tiệc hoàng gia đến lễ kỷ niệm quan trọng.

Rượu Cognac đại diện đặc trưng cho chất lửa hoàng gia

Cũng chính vì thế, Cognac được ví như chất lửa hoàng gia — mang trong mình sức mạnh ấm áp, tinh thần kiên cường, và nét đẹp quyền quý.

II. Cognac được làm từ gì? Quy trình tạo nên đẳng cấp

1. Nguyên liệu làm rượu Cognac

Rượu Cognac được làm chủ yếu từ giống nho trắng Ugni Blanc – một giống nho có hàm lượng axit cao, ít đường, ít cồn, chuyên dùng để lên men rượu vang trắng mỏng nhẹ.

Nho làm rượu Cognac

Khác với các giống nho ngọt đậm dùng làm rượu vang uống liền, Ugni Blanc cho ra loại rượu vang có độ axit cao và hương vị trung tính, rất lý tưởng để chưng cất thành rượu mạnh vì tạo ra nền rượu tinh khiết, dễ phát triển hương vị khi ủ trong thùng gỗ sồi.

Ngoài Ugni Blanc, vùng Cognac còn dùng một số giống nho khác như Folle Blanche và Colombard nhưng với tỷ lệ thấp hơn.

2. Quy trình sản xuất rượu

Thu hoạch nho: Nho được thu hoạch vào khoảng tháng 9 đến đầu tháng 10, khi đạt độ chín tốt nhất để đảm bảo chất lượng nước nho.

Ép và lên men: Sau khi thu hoạch, nho được ép nhẹ để lấy nước. Nước nho sau đó được lên men tự nhiên, không thêm đường hay hóa chất. Kết quả là một loại rượu vang trắng nhẹ, có nồng độ cồn khoảng 7–9%, dùng để chưng cất chứ không uống trực tiếp.

Chưng cất hai lần: Rượu vang được chưng cất hai lần bằng nồi đồng truyền thống. Lần đầu tạo ra rượu thô (gọi là brouillis), lần hai chọn lọc phần tinh chất ở giữa (gọi là eau-de-vie), có độ cồn khoảng 70%. Đây là phần rượu tốt nhất dùng để ủ tiếp.

Ủ trong thùng gỗ sồi: Rượu eau-de-vie được ủ ít nhất 2 năm trong thùng gỗ sồi Pháp. Quá trình này giúp rượu chuyển màu hổ phách, hấp thụ hương gỗ và phát triển mùi vị như vanilla, trái cây khô, tạo độ êm mượt đặc trưng cho Cognac.

Pha trộn (assemblage): Các loại rượu được ủ với độ tuổi và hương vị khác nhau sẽ được pha trộn lại để tạo ra hương vị đồng đều cho từng dòng sản phẩm. Mỗi nhà làm rượu có bí quyết pha trộn riêng để giữ phong cách đặc trưng.

Hoàn thiện và đóng chai: Cuối cùng, rượu được pha thêm nước để giảm nồng độ cồn xuống khoảng 40%, sau đó lọc nhẹ và đóng chai.

Hoàn thiện và đóng chai rượu Cognac

III. Phân loại Cognac & hương vị đặc trưng

1. Phân hạng rượu Cognac theo thời gian ủ

Cognac được phân hạng chủ yếu dựa trên độ tuổi của loại rượu trẻ nhất trong hỗn hợp pha trộn (assemblage).

Có ba cấp độ phổ biến nhất:

VS (Very Special) – rượu trẻ nhất ủ ít nhất 2 năm, có hương vị tươi trẻ, nhẹ

VSOP (Very Superior Old Pale) – rượu trẻ nhất ủ từ 4 năm trở lên, hương vị mềm mại, cân bằng giữa gỗ sồi và trái cây chín.

Cognac VSOP phân hạng rượu thượng hạng

XO (Extra Old) – rượu trẻ nhất phải ủ tối thiểu 10 năm, mang hương vị đậm đà, phức hợp, thường có ghi chú của gỗ, cacao, vani, trái cây khô.

Ngoài ra còn có các dòng cao cấp hơn như Napoleon, XXO, hoặc rượu đơn niên (single vintage) với thời gian ủ vượt trội, thường dùng trong các dịp đặc biệt hoặc làm quà tặng sang trọng.

2. Hương vị và nồng độ cồn rượu Cognac

Rượu Cognac có nồng độ cồn tiêu chuẩn khoảng 40%, sau khi được pha loãng từ eau-de-vie ban đầu (khoảng 70%).

Hương vị của Cognac thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi, loại thùng gỗ và cách pha trộn, nhưng thường mang phong cách ấm, hài hòa với các tầng hương: trái cây tươi (mơ, đào, nho), hoa (hoa hồng, hoa trắng), gỗ sồi, vani, caramel, thuốc lá, gia vị, và đôi khi là da thuộc hay sô-cô-la.

Cognac trẻ thì nhẹ, sảng khoái, còn Cognac lâu năm thì đậm đà, phức tạp và kéo dài hậu vị.

IV. Cách thưởng thức Cognac đúng chuẩn

1. Dùng ly phù hợp

Cognac nên được thưởng thức trong ly tulip (ly miệng hẹp, thân phình) hoặc ly balloon (tròn, đáy rộng), giúp giữ và tập trung hương thơm. Không nên dùng ly miệng rộng vì dễ làm bay mất hương rượu.

Ly uống rượu Cognac

2. Nhiệt độ phục vụ lý tưởng

Rượu Cognac thường được phục vụ ở nhiệt độ phòng (khoảng 20–22°C). Tránh làm lạnh vì sẽ che lấp mùi hương, cũng không nên hâm nóng vì có thể làm biến đổi cấu trúc rượu. Nếu cần, bạn có thể làm ấm ly bằng tay để kích hoạt hương thơm.

3. Thưởng thức nguyên chất

Cách truyền thống và chuẩn nhất để thưởng thức Cognac là uống nguyên chất, từng ngụm nhỏ. Hãy xoay nhẹ ly để hương lan tỏa, sau đó hít sâu và thưởng thức từng lớp vị trên đầu lưỡi – từ vị ngọt ban đầu đến hậu vị kéo dài.

4. Kết hợp với món ăn hoặc cigar

Cognac có thể đi kèm các món tráng miệng như sô-cô-la đen, trái cây sấy, phô mai béo; hoặc dùng cùng xì gà cao cấp để làm nổi bật chiều sâu hương vị. Với những dòng XO hoặc lâu năm, kết hợp với cigar là lựa chọn sang trọng được giới sành rượu ưa chuộng.

5. Thưởng thức trong cocktail (với Cognac trẻ)

Dòng Cognac trẻ như VS hoặc VSOP có thể dùng làm nền trong cocktail như Sidecar, French 75 hoặc Sazerac. Điều này mang lại trải nghiệm mới lạ, hiện đại mà vẫn giữ được tinh thần của rượu.

Pha Cognac như một dạng Cocktails

V. Cognac bảo quản ra sao? Nên chọn loại nào?

1. Cách bảo quản rượu Cognac

Rượu Cognac nên được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và nhiệt độ thay đổi đột ngột. Nhiệt độ lý tưởng để bảo quản rượu là từ 15–20°C với độ ẩm khoảng 70%.

Chai Cognac đã mở nắp nên được đậy kín, bảo quản trong tủ rượu hoặc nơi mát mẻ để tránh oxy hóa làm mất hương vị. Không nên để Cognac trong tủ lạnh vì lạnh quá sẽ làm giảm mùi thơm đặc trưng.

2. Các thương hiệu Cognac nổi bật

Một số thương hiệu Cognac nổi tiếng và được đánh giá cao trên thế giới gồm: Hennessy, Martell, Courvoisier. Khi chọn Cognac, nên cân nhắc mục đích sử dụng (uống nguyên chất, pha cocktail hay làm quà tặng) để chọn dòng phù hợp.

Cognac không chỉ là một loại rượu mạnh cao cấp, mà còn là biểu tượng của sự tinh tế và đẳng cấp. Dù để thưởng thức hay làm quà biếu dịp Tết, Cognac luôn mang đến dấu ấn khó quên.

Khám phá các dòng rượu Cognac chính hãng, được tuyển chọn kỹ lưỡng tại Food City – nơi hội tụ những món quà Tết sang trọng và ý nghĩa: duiheomuoi.com (website thuộc Food City chuyên cung cấp các dòng rượu ngoại, rượu vang, rượu Nhật và đùi heo Iberico chính hãng giá tốt)